Khó khăn với chữ ký số

Chuyện tương tác CA và hài lòng chứng thư số nước ngoài tiếp kiến được bộ Thông tin và truyền thông cùng các nhà cung cấp dịch vụ ngồi lại xem. Chứng thư số của VNPT chưa được sử dụng rộng rãi và đang bị nhiều đối thủ cạnh tranh. Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn cho biết hiện kết nối với hải quan sử dụng chứng thư số của VNPT-CA. Một cá nhân chủ nghĩa A giao du ở nhà băng này đang sử dụng chứng thư số Viettel-CA, khi cần đóng thuế cho thương chính, hồ sơ A được gửi đến ngân hàng này và không thể chuyển thẳng được đến thương chính vì hệ thống hải quan hiện chẳng thể kiểm tra được chứng thư do Viettel-CA cung cấp. Đó là một trong những trở ngại để áp dụng chữ ký số phổ rộng trong các tổ chức hành chính công, doanh nghiệp và người dân, làm đòn bẩy tạo thị trường để các nhà cung cấp dịch vụ phát triển. Hiện đã có 5/6 doanh nghiệp đưa ra dịch vụ và dự kiến sẽ có 12 doanh nghiệp được cấp phép ở thị trường này. Tuy nhiên, sau gần hai năm triển khai đã biểu đạt phải có cơ chế bảo đảm sự tương tác lẫn nhau cho dịch vụ này. Các nhà cung cấp cho cho rằng khó khăn là hiện chưa có nhiều cơ quan quốc gia cung cấp dịch vụ công điện tử và dùng chữ ký số công cộng. Bây chừ dịch vụ mới chỉ tập trung vào ngành thuế và thương chính, nhưng hệ thống của hai ngành này lại chưa đồng bộ, khiến các tương tác khó khăn. Trong khi doanh nghiệp thì lo ngại về an toàn bảo mật hay bị giả mạo. Nhiều nguyên tố pháp lý hạn chế như chưa có quy định chữ ký số trong doanh nghiệp tương đương với con dấu hay chữ ký của người đại diện… khiến nhiều doanh nghiệp không đậm đà với dịch vụ này dù họ biết sẽ giúp tiết giảm phí tổn và rút ngắn quy trình cho doanh nghiệp mình. Ông Phùng Huy Tâm, phó giám đốc công nghệ thẻ của nhà cung cấp Nacencomm, tính trung bình gói dịch vụ phổ quát nhất giờ có phí duy trì dịch vụ 1 triệu đồng/năm và 500.000 đồng cho thiết bị ký chữ ký số cá nhân (chưa tính những gói dịch vụ cao cấp hơn). Phần đông doanh nghiệp hiện dùng chữ ký số một lần mỗi tháng để nộp thuế qua mạng là phung phá. Về phía nhà cung cấp, hoài tiếp thị ban sơ lớn nhưng các dịch vụ công dùng chữ ký số lại còn quá ít cũng là một khó khăn để đầu tư ra thị trường. Năm ngoái Intel đã trở nên nhà đầu tư nước ngoài đầu tiên được chấp thuận dùng chữ ký số tại Việt Nam do VeriSign (Mỹ) cấp để khai báo hải quan điện tử. Đây là trường hợp ngoại lệ đầu tiên vì các dịch vụ chữ ký số của doanh nghiệp nước ngoài chỉ được xác nhận khi nhà cung cấp dịch vụ của họ đã được cấp phép hoạt động trong nước. Để tạo thuận tiện cho nhà đầu tư, Chính phủ đã chấp nhận để Intel hưởng cơ chế đặc biệt trong các giao tế đã đăng ký với bộ Tài chính. Trường hợp Intel cho thấy sự bất cập của dịch vụ chữ ký số còn non trẻ ở Việt Nam. Theo ông Đào Đình Khả, trung tâm Chứng thực chữ ký số quốc gia, thì nhu cầu xác nhận chứng thư số nước ngoài có những đặc thù phát xuất từ nhu cầu thực tiễn như trường hợp Intel. Và có thể các công ty nước ngoài khác cũng sẽ có nhu cầu như Intel. Trong khi các CA Việt Nam giờ bị hạn chế vì chữ ký số của Việt Nam chưa được công nhận trên thị trường quốc tế. Tiêu chuẩn để CA được quốc tế công nhận là ngoài sự ưng của các tổ chức chứng thư quốc tế, các cam kết quốc gia, còn các yêu cầu về nền móng, trình duyệt xứng; chứng thư số cho khách hàng phải được bảo hiểm bởi một công ty bảo hiểm… Các CA công cộng Việt Nam hiện chưa sẵn sàng cho các điều kiện này. Chưa kể những loại chứng thư đặc biệt như codesigning và SSL, khi có nhu cầu người dùng Việt Nam thường dùng chứng thư nước ngoài vì nhà cung cấp trong nước chưa có khả năng cung cấp. Ông Cao Đức Độ, trưởng phòng kinh dinh dịch vụ băng rộng và các dịch vụ gia tăng VDC, thì cho rằng phát triển chữ ký số toàn cầu là thế tất theo lộ trình kết nối với cộng đồng chữ ký số thế giới. Nếu không có lịch trình cụ thể để chữ ký số Việt Nam được xác nhận có giá trị quốc tế, sẽ là một khó khăn cho cả nhà cung cấp lẫn doanh nghiệp.