Làm báo Tiền Phong online: Hành trình đến “báo một ngón tay”

Bí thơ thứ nhất T.Ư Đoàn Nguyễn Đắc Vinh tại buổi giao lưu trực tuyến "Khát vọng tuổi trẻ dựng xây giang san" trên Tiền Phong Điện tử . Ảnh: Hồng Vĩnh.  Khó khăn  9/1/2005. Đó là ngày tiên phong Online (TPO) chính thức ra mắt bạn đọc sau thời gian ngắn thể nghiệm. Vạn sự khởi đầu nan, quy luật tự nhiên ấy cũng “vây” lấy gần chục thành viên trước tiên như là tất yếu. Trong muôn ngàn những cái “nan” của ngày đầu lên mạng, kinh phí là một trong những yếu tố “đầu tiên” khiến lãnh đạo TPO lúc đó đau đầu. Không bán được như báo giấy, lăng xê hạn chế vì mảnh đất online vừa khai sinh, dù phì nhiêu nhưng chưa chứng minh được tài nghệ. Vậy, lấy nguồn thu nào nuôi tòa soạn online? Câu hỏi ấy là nỗi đau đáu trong lòng lãnh đạo TPO, là sự trăn trở của hàng ngũ làm báo mạng, để rồi Phó Tổng Biên tập gánh vác điện tử lúc đó phải “cởi lòng mình” chia sẻ trên tập san Người Làm Báo rằng: “Chúng tôi đang xẻ thịt mình ra để sống”. Là báo điện tử trong lòng báo giấy (có truyền thống và uy tín chính trị tầng lớp), TPO mang trọng trách quảng bá thương hiệu Tiền Phong trên mạng internet, ra thế giới. Sự khác nhau về loại hình, xét dưới giác độ một mực, khiến việc cạnh tranh thông báo diễn ra ngay trong nội bộ tòa soạn. Cạnh tranh quyết liệt. Người làm báo online ở Tiền Phong hiểu rất rõ quy luật ấy, vì từng phút, giây, họ phải đối mặt những “người khổng lồ đang nổi” trên mạng. Khác với những báo điện tử như VnExpress, VietNamNet, Dân Trí... có thể cập nhật sự kiện ngay lập tức, TPO đăng gì, đăng thế nào để mai sau báo giấy không trùng lặp, mà phải nối tiếp món ăn thông báo hấp dẫn, là vấn đề cân nhắc. Trong dòng chảy liên tục của thông tin ton tả hằng ngày, hàng giờ, việc phóng viên TPO “va” các ban khác là không thể tránh khỏi. Thực tế ấy, khó khăn ấy diễn ra trong thời kì dài, cho đến khi luồng gió mới thổi vào 15 Hồ Xuân Hương mang tên tòa soạn tụ hội. Cạnh tranh quyết liệt. Người làm báo online ở tiên phong hiểu rất rõ quy luật ấy, vì từng phút, giây, họ phải đối mặt những “người đồ sộ đang nổi” trên mạng. Sẽ là không đơn giản khi phải cạnh tranh thông báo với những tờ báo điện tử độc lập, với hàng trăm phóng viên thiện chiến khắp mọi nơi, cùng hàng ngũ hợp tác viên đông đảo, trên nền móng hệ thống kỹ thuật chuyên nghiệp, được đầu tư căn bản. Sẽ là không đơn giản khi phải cạnh tranh tốc độ với cả những blog, những mạng tầng lớp như Facebook, mà ở đó, thông tin đổ đến ồ ạt, liên tiếp từng giây. Từ cạnh tranh thông báo nội bộ, đến ganh đua thông báo... “Ngoại bộ”, chiến trường nào cũng quyết liệt như chính hơi thở gấp gáp của online. Vớ cũng vì một đích chung: Mang thông tin chuẩn xác nhất, nhanh nhất, hấp dẫn nhất đến độc giả.  Trực tuyến  Tám năm qua, những khó khăn luôn hiện hữu ấy chưa bao giờ ngừng thử thách hàng ngũ trẻ ở TPO. Những giọt nước mắt đã rơi trong cuộc họp chuyên môn rút kinh nghiệm. Bao mồ hôi đã đổ trên hành trình tìm sự thực gieo neo. Dù vậy, chúng tôi, những người tuổi đời còn rất trẻ, luôn bảo nhau sẵn sàng “mỗi người làm việc bằng hai/để nhiều người phải đọc bài Tiền Phong/đọc xong lại phải ngóng mong/liền leo lên mạng, Tiền Phong gõ vào”.  Tại buổi giao lưu trực tuyến về Đại tướng Võ Nguyên Giáp ngày 8/10/2013. Ảnh: Như Ý. Khó khăn, cực nhọc trong nghề đã không cánh mà bay khi càng ngày càng nhiều những cú click chuột không biên giới của độc giả truy cập tin, bài, ảnh, video sốt dẻo. Trong số nhiều loại thể TPO dùng để chuyển tải thông tin đa dạng, hấp dẫn đến độc giả, phỏng vấn trực tuyến, bàn tròn trực tuyến, trần thuật trực tuyến được tận dụng tối đa, nhằm xóa nhòa khoảng cách giữa người làm báo mạng và độc giả. Sự tương tác trực tiếp cũng là thế mạnh của loại hình báo chí online, vốn được viện trợ nhiều của công nghệ. Những vấn đề thời sự sốt dẻo. Những hoạt động từng lớp ý nghĩa. Những nguyên tố hăng hái, cần tuyên dương. Những cái xấu phải bị lên án, loại trừ... Muôn ngàn khía cạnh hóc búa của cuộc sống, thu hút sự để ý của dư luận, được TPO cùng các vị khách mời và đông đảo bạn đọc bàn bạc trực tiếp trong những chương trình trực tiếp. Đó là chương trình giao lưu trực tuyến chung dòng máu trẻ vì sức khỏe cộng đồng, tôn những sum họp, thanh niên sẵn sàng sẻ giọt máu đào, cứu bao mạng sống trong các ngày hội Chủ Nhật Đỏ ý nghĩa, do báo  tiên phong tổ chức. Đó là giao lưu với những Hoa hậu, Á hậu Việt Nam, với rất nhiều việc làm từ thiện thiết thực, đã tạo nên vẻ đẹp Việt, tấm lòng Việt. Đó là chương trình “Nâng bước Thủ khoa” mà nhân vật trọng tâm là những chàng trai, cô gái đặc biệt, đến từ khắp mọi miền giang sơn, đã và đang vươn lên đánh bại đói nghèo, thắng lợi tình cảnh khó khăn để đỗ đầu các trường đại học, cao đẳng. Hay tường thuật trực tiếp chương trình thanh niên hội thoại với Chính phủ; rồi cùng độc giả bàn về “bồi dưỡng nhân tài”. Đó còn là những giây lát cùng bạn đọc trực tiếp sẻ chia, “bốc thuốc” cho căn bệnh quyền lực, và cả lên tiếng mạnh mẽ trước thụ động: “Làm gì để bảo vệ người chống tham nhũng?”, “Làm gì để bóng đá Việt Nam trong sạch?”. Hoặc cùng bạn đọc từng phút, giây đi qua những thang bậc cảm xúc trong bài thuật trực tiếp bắt cóc con tin ở Hà Đông, Hà Tây, gây rúng động. Những người làm báo mạng  tiên phong cũng không quên cùng độc giả sẻ chia đau thương, mất mát trong những chương trình trực tuyến về bão lũ; hay nhân lên cảm xúc thiêng của người Việt ở muôn phương trong các đêm trực tuyến đón giao thừa online, chào năm mới, cùng chia sẻ xúc cảm, hương vị Tết Việt quê nhà với kiều bào Việt Nam xa sơn hà, với các du học sinh ở khắp năm châu... Trong số rất nhiều lần tương tác trực tiếp cùng bạn đọc ấy, chương trình giao lưu trực tuyến “”  và, để lại cho cả người làm báo TPO và hàng triệu độc giả những cảm xúc ấn tượng nhất. Tiền Phong Online là báo điện tử độc nhất vô nhị mời những vị khách uy tín, cùng hàng triệu bạn đọc trong và ngoài nước online, tôn vinh người con xuất sắc của dân tộc. Trong ngày tường thuật lễ tang Đại tướng Võ Nguyên Giáp, nước mắt của những phóng viên đang miệt mài với bàn phím, con chữ, để chuyển tải chuỗi hình ảnh xúc động, cũng hòa chung bao giọt lệ đang lăn dài trên má của triệu độc giả xa xôi, không được đến tận nơi đưa tiễn Đại tướng. Ở chương trình đó, độc giả và người làm báo là một, khi gặp nhau ở điểm chung xúc cảm. Bí thư T.Ư Đoàn Dương Văn An tại giao lưu trực tuyến về Đại tướng Võ Nguyên Giáp ngày 8/10/2013. Ảnh: Như Ý.  “Báo một ngón tay”   Thời gian vẫn không ngừng trôi. Cuộc sống còn đang tiếp diễn. Những người làm báo TPO hiểu rằng, cần phải rứa hơn nữa để hoàn tất sứ mạng mang hơi thở của thế giới hôm nay đến nhanh hơn với độc giả. Sự phát triển chóng mặt của khoa học kỹ thuật song song là nền móng tạo ra những tỉ lệ thuận với sự phát triển của TPO nói riêng, và báo mạng nói chung, mà trong đó khuynh hướng đọc báo trên thiết bị cầm tay là đã thấy rõ. Để đáp ứng nhu cầu thông tin ngày một cao của “thế hệ chạm - lướt”, TPO sẽ không ngừng tích hợp để có những phiên bản riêng cho thiết bị cầm tay (điện thoại thông minh, iPad...). Ở đó, những anh chàng, cô nàng 9X, Y2K có thể gẩy ngón tay cái trên các thiết bị sáng ý để đọc báo, ngắm chuỗi hình ảnh, xem video hay tương tác trực tiếp với tòa soạn. Ở đó, những bạn trẻ còn có thể tham dự những diễn đàn cho chính những người trẻ. Ở đó, chính bạn đọc sẽ cùng tiên phong Online làm báo, dù họ đang ở bất cứ nơi nào, bất cứ nơi đâu. Vài năm tới là quãng thời kì không dài cho một chu trình phát triển hoàn thiện, nhưng nó sẽ là một quá trình quan yếu, tạo bước ngoặt để những người làm báo TPO hình thành mô hình truyền thông đa công cụ, tích hợp trên các thiết bị cầm tay, bên cạnh máy tính để bàn. Cố nhiên, nắm đó của hàng ngũ làm báo online hôm nay có mang lại những trái ngọt đầu mùa sau vài vụ gieo hạt nữa hay không, còn phụ thuộc vào sự đồng hành, sẻ chia và ủng hộ của độc giả - những người mà suốt 60 năm qua, Tiền Phong đang không ngừng cố gắng để phục vụ tốt nhất. Linh Thi